Ders Planı

1. Hafta – Çağdaş Rusya bağlamında kamusal tarih ve bellek çalışmaları: neler gözlenebilir ve söylenebilir (Ders)

Sunum kapsamında kamusal tarih ve hafıza çalışmaları arasındaki farklar tartışılacaktır: bu disiplinlerin görevleri, geçmişle çalışma biçimleri, hafıza ve geçmişi nasıl ayırt ettikleri. Ana odak noktası, 2010-20’lerde Rusya’daki siyasi değişiklikler bağlamında bu projelerin umutları, zorlukları ve fırsatları olacaktır.

2. Hafta – SSCB ve Sovyet sonrası Rusya’da tarihsel siyaset (Ders)

Bu derste, Sovyetler Birliği’nin son dönemlerinde ve Rusya’da devletin geçmişi kullanma konusundaki temel anlatılarının geniş bağlamına bir giriş niteliğinde olacaktır ve bunların evrimini ele alacaktır. Bu olgunun araştırılmasına yönelik farklı yaklaşımlara ve bunların, aktörlerini ve uygulamalarını eleştirel bir şekilde inceleme konusunda sunduğu imkanlara özellikle dikkat edilecektir.

3. Hafta – Almanya’da Resmi Tatil

4. Hafta – Günümüz Rusya’sında devlet ve toplumun sorunsallaştırılması: Post-Sosyalist, Post-Sovyet ve Homo Sovieticus kavramları ve bunların eleştirisi (Seminer)

Bu seminerde, günümüz Rusya’sı da dahil olmak üzere toplum, iktidar ve aralarındaki ilişkileri analiz etmek için yaygın olarak kullanılan bazı kavramları eleştirel bir şekilde tartışacağız. Hangi gerilim alanlarını (yeniden) ürettiklerini, çağdaş araştırmacılar tarafından nasıl eleştirildiklerini ve sosyal ve tarihsel analizin başka hangi genelleme biçimlerinin önerilebileceğini tartışacağız.

5. Hafta – Devlet Destekli Tarih: Eğitim, Gençlik ve İdeoloji (Ders)

Bu hafta, devlet destekli tarihin ana alanları olan gençlik çalışmaları ve eğitime odaklanacaktır. Odak noktası, Birleşik Tarih Ders Kitabı ve ‘Rusya – Benim Tarihim’ müze projesi olacaktır. Bu politikanın kilit aktörleri ve aracıları tartışılacaktır.

6. Hafta – Devlet tarihi politikasının yeni araçları: Günümüz Rusya’sında geçmişin “duygusal yönetimi” (Seminer)

Seminerde, Rusya’da 2010’ların başlarından itibaren Zafer Günü kutlamaları örneği üzerinden “tarihin duygusal yönetimi” kavramı ele alınacaktır. Zafer Günü’nün Rusya’nın anma politikalarında önemli bir olay olarak rolüne odaklanılacak ve özellikle katılımcıların ve izleyicilerin duygusal katılımına özel önem verilecektir.

7. Hafta – Hafızanın merkezileştirilmesine karşı mücadeleler: dekolonyal yaklaşım (Seminer)

Bu seminerde, postkolonyal teorinin çağdaş Rusya’daki çeşitli etnik grupların hafızası (ve unutuluşu) üzerine yapılan çalışmalara nasıl uygulanabileceğini tartışacağız. Merkezî ve bölgesel anlatılar arasındaki gerilimlere ve çatışmalara odaklanacak, vaka çalışması olarak, Alexei Balabanov’un Kochegar filmindeki baş karakter Yakut’un kimliği ve hafızasıyla ilgili meseleleri ele alacağız.

8. Hafta – Rusya’da Hafıza ve Miras Aktivizmi: Geç Sovyet Girişimlerinden Yeni Taban Hareketlerine (Ders)

Bu ders, hem “hafıza ve miras aktivizmi” kavramlarını hem de bu olguların günümüz Rusya’sındaki özelliklerini incelemeye odaklanacaktır. Özellikle 2010’larda hafıza ve miras aktivizminin dönüşümü, aktivist taktiklerindeki değişimler ve yeni kentsel aktivizm etrafındaki tartışmalar üzerinde durulacaktır.

9. Hafta – Hafıza Aktivizmi ve Gizli Hikâyeler: Rusya’da Toplumsal Cinsiyet ve Queer Tarihleri (Seminer)

Bu seminerde, Rusya’da toplumsal cinsiyet ve queer tarihlerine ilişkin hafıza aktivizmi sorunu ele alınacaktır. Bu konular, Rus kamusal alanında son derece yetersiz temsil edilmiştir ve özellikle Rusya’da “LGBT propagandası” yasağının kabul edilmesinden sonra daha da görünmez hale gelmiştir. Seminer, bu hikâyeleri görünür kılmaya yönelik kamusal tarih, hafıza aktivizmi ve politik gazetecilik söylemleri ve pratiklerine odaklanacaktır.

10. Hafta – Almanya’da Resmi Tatil

11. Hafta – “Web Hafıza Savaşları”: Tarih, Propaganda ve Yeni Medya (Ders)

Bu ders, yeni sosyal medyanın yaygınlaşması bağlamında tarih kültürünün geçirdiği dönüşümlere odaklanacaktır. Bir yandan, bu süreçte tarihçilerin, otoritelerin ve diğer aktörlerin rolü ve stratejilerinin değişimi ele alınacaktır. Diğer yandan, yeni medyanın (özellikle yeni sosyal medyanın) tarihsel anlatıları, argümanları ve Rusça internet ortamındaki tartışmaların seyrini nasıl yeniden şekillendirdiği analiz edilecektir.

12. Hafta – Rus Sosyal Medyasında Travmatik ve Rahatsız Edici Geçmişin Yeniden İşlenmesi (Seminer)

Önceki dersin tartışmalarını devam ettiren bu seminerde, çağdaş Rusça sosyal medyada travmatik ve tartışmalı geçmişin yeniden düşünülme biçimleri ele alınacaktır. Vaka çalışması olarak, TikTok, YouTube gibi platformlarda yeniden canlanan Joseph Stalin figürü incelenecektir.

13. Hafta – Rus Propagandasında ve Taban Hareketlerinde Post-Sovyet Nostaljisi (Ders)

Bu ders, genellikle belirsiz ve anlaşılması zor bir dönem olarak görülen 1990’ların hafızasının inşası sorununa odaklanacaktır. 1990’lar, ciddi ekonomik ve politik çalkantılarla anılan bir dönem olup, 2000’lerde Putin’in siyasi söylemiyle “çalkantılı 90’lar” olarak çerçevelenmiş ve onun liderliği altında gelen “istikrarlı 2000’ler” anlatısı pekiştirilmiştir. Bu anlatı, televizyon, sinema ve sosyal medya gibi kültürel araçlarla 20 yılı aşkın süredir desteklenerek kolektif hafızayı şekillendirmiştir. Ders, 1990’ların hafızasıyla hem devlet destekli hem de taban hareketleri aracılığıyla nasıl çalışıldığını inceleyecektir.

14. Hafta – 1990’lar Nostaljisi ve Rusya Popüler Kültüründeki Karşı-Anlatılar (Seminer)

Bu seminer, çağdaş Rus popüler kültürünü, özellikle popüler müzik ve yeni medyayı ele alarak 1990’larla ilgili hafızanın şekillendirilmesi ve tarihsel karşı-anlatıların oluşturulmasını inceleyecektir. Artan devlet kontrolüne rağmen popüler kültürün ve yeni medyanın daha çoğulcu hafıza manzaraları yaratma potansiyeli tartışılacaktır. Seminerde, hem ana akım hem de yeraltı müzik sahnesinden çağdaş Rus müzisyenlerinin videoları analiz edilecek ve konuyla ilgili güncel araştırmalar incelenecektir.